Thomas Jefferson

Presidenti i tretë l801-l809

 

Në konfliktin e mprehtë ndërmjet partive në vitin l800, Thomas Jeffersoni shkruante në një letër private: "Unë jam betuar para altarit të Zotit se do të kem armiqësi të përjetshme kundër çdo forme të tiranisë mbi mendjen e njeriut".

Ky avokat i fuqishëm i lirisë lindi në vitin l743 në Albemarle County, Virginia, duke trashëguar nga i ati, plantator, nja 5.000 akra tokë, dhe nga e ëma, që ishte nga familja Randolph, një pozitë të lartë shoqërore. Ai studjoi në College of William and Mary, pastaj studjoi drejtësinë. Në vitin l772 u martua me Martha Wayles Skelton, një vejushë, që e solli për të jetuar bashkarisht në shtëpinë akoma të papërfunduar në Monticello.

Me quka në fytyrë e flokë të verdhë, mjaft i gjatë dhe jo elegant, Jefferson ishte elokuent në të shkruar, por nuk ishte orator para publikut. Në Dhomën e Përfaqësuesve të Virginias dhe në Kongresin Kontinental ai kontribuoi më shumë me penën se sa me zërin e tij në kauzën atdhetare. Si "anëtar i heshtur" i Kongresit, Jefferson, në moshën 33-vjeçare, hartoi projektin e Deklaratës së Pavarësisë. Në vitet që pasuan ai punoi me ngulm që t'i bënte realitet fjalët e kësaj deklarate në Virginia. Ndër veprat e tij më të shquara ka qënë hartimi i një ligji, që vendoste lirinë fetare dhe që u aprovua në vitin l786.

Në vitin l786 Jeffersoni shkoi në vend të Benjamin Franklinit si ministër në Francë. Simpatia që kishte për Revolucionin francez e futi në konflikt me Alexander Hamilton, kur Jeffersoni ishte Sekretar i Shtetit në Kabinetin e Presidentit në Washington. Ai dha dorëheqje nga ky post në vitin l793.

Nisi një konflikt i mprehtë politik dhe u formuan dy parti të ndara politike, Federalistët dhe Republikanët-Demokratë. Gradualisht Jeffersoni u bë prijës i Republikanëve, të cilët ushqenin simpati për çështjen e revolucionit në Francë. Duke sulmuar politikën e Federalistëve, ai kundërshtoi një Qeveri të fortë të centralizuar dhe mbrojti të drejtat e shteteve.

Ai nuk fitoi në zgjedhjet presidenciale të vitit l796 vetëm për pak vota. Ai u bë Zëvendës President, mgjithëse kishte qenë kundërshtar i Presidentit Adams. Në vitin l800 zgjedhësit republikanë, duke u orvatur t'i zgjidhnin si Presidentin, ashtu edhe Zëvendës Presidentin nga partia e tyre, shkaktuan një votim plotësues për Jeffersonin dhe Aaron Burrin. Hamiltoni, që nuk donte as Jeffersonin dhe as Burrin, megjithatë kërkoi të zgjidhej Jeffersoni.

Kur Jeffersoni u zgjodh President, kriza në Francë kishte kaluar. Ai bëri shkurtime në Ushtri dhe Marinë, pakësoi buxhetin, hoqi taksën për uiskin që urrehej aq shumë në Perëndim, dhe reduktoi borxhin shtetëror në një të tretën. Ai dërgoi gjithashtu një skuadrilje amerikane për të luftuar kundër piratëve që nuk linin të qetë tregtarët amerikanë në Mesdhe. Më vonë, megjithëse Kushtetuta nuk parashihte blerjen e tokave të reja, Jeffersoni i la mënjanë skrupujt përsa i përket karakterit kushtetues të veprimeve të tij, kur iu paraqit rasti të blinte nga Napoleoni në vitin l803 Territorin e Louisian-ës.

Gjatë kohës së presidencës së tij, ai qe gjithnjë e më tepër i shqetësuar që të mos lejonte Kombin e tij që të përfshihej në luftërat napoleonike, megjithëse si Anglia, ashtu dhe Franca i shkelnin të drejtat neutrale të tregtarëve amerikanë.

Jeffersoni, pasi mbaroi afati presidencial, u tërhoq në Monticello dhe u muar me projekte të ndryshme, midis të cilëve me projektin e madh të Universitetit të Virginia-s.

Një fisnik francez pati thënë se Jeffersoni e pati vendosur shtëpinë dhe mendjen e tij "në një pozicion të lartë, nga i cili mund të sodiste universin".

Ai vdiq me 4 korrik l826.

 

Botuar në ciklin "Presidentët e SHBA" në gazetën "Illyria", 1 Prill 1993

 

 

Back to Top